Whiplash is een verzamelnaam voor alle klachten die kunnen ontstaan nadat het hoofd ten opzichte van de romp een zwiepende beweging heeft ondergaan. Deze ‘zweepslag’ vindt plaats met veel kracht en op hoge snelheid. Door uitrekking, compressie en verschuiving kan schade ontstaan aan allerlei lichamelijke elementen zoals wervellichamen, wervelgewrichtjes, tussenwervelschijven, banden, spieren, zenuwbanen en hersenweefsel. Als ten tijde van het ongeval het hoofd gedraaid was ten opzicht van de romp dan is de kans op letsel veel groter.
Medische benaming whiplash: Acceleratie en deceleratieletsel bij whiplash
Deze term wordt door artsen gebruikt om nauwkeurig aan te geven welke beweging het hoofd in het kader van een whiplash heeft gemaakt.
Als het hoofd voorover is geslagen, wordt dit acceleratieletsel genoemd. Als het hoofd achterover is geslagen worden dit deceleratieletsel genoemd.
Ook wordt soms de term Cervicaal Acceleratie Letsel (CAL; versnellingsletsel in nek- ruggenwervelgebied) gebruikt
Hoe ontstaat whiplash?
Whiplash klachten komen het meest voor na een kop-staartbotsing. Maar ook bij een val in of rondom huis, een bedrijfsongeval, een sportongeluk of mishandeling kunnen vergelijkbare klachten ontstaan. Doordat het hoofd of de nek niet direct in contact komt met een remmend object, bijvoorbeeld de hoofdsteun, kan het hoofd een zwiepende beweging maken.
Vaak wordt er vanuit gegaan dat het een beschadiging van de weke delen, spieren, banden en soms gewrichten in de nekregio betreft. In enkele gevallen is er zelfs sprake van dat hersenen, hersenstam, hersenzenuwen of ruggenmerg beschadigd zijn geraakt.
Diagnose whiplash
Hoe bepaal je of iemand het slachtoffer is van een whiplash? Dit is niet eenvoudig. In de regel kan met een whiplash niet behulp van een MRI of een röntgenfoto visueel signaleren. Het bezoek aan het ziekenhuis of specialist heeft tot doel ander letsel (zoals breuken) uit te sluiten.
Essentieel is dat de arts een goede anamnese afneemt. Hierbij wordt de aard en toedracht van het ongeval, de bewustzijnstoestand direct na het ongeval, de directe klachten en de verdere ontwikkeling daarvan besproken en beschreven. Soms ook wordt ondersteunend onderzoek verricht door een neuroloog en/of een neuropsycholoog.
Het is belangrijk – zeker wanneer u de hulp inroept van verschillende artsen en specialisten – om er op aan te dringen dat de resultaten onderling worden besproken. Dit voorkomt tegengestelde of onjuiste behandelingen of verkeerd gebruik van medicijnen. De behandeling kan hierdoor het best op u worden afgestemd.
Klachten bij whiplash
Veelal ontstaan klachten in hevige of minder mate direct na een aanrijding. Vaak uit dit zich in pijn in nek, schouders en hoofd, duizeligheid, braken (of neiging tot braken) en misselijkheid. Het komt ook regelmatig voor dat klachten niet direct na het ongeval, maar pas enkele uren of dagen na het ongeluk tot uiting. Soms worden de klachten de eerste periode verward met een griepje of spierpijn.
Bij sommige patiënten ontwikkelt zich een uitstralende pijn naar een of beide armen en pijn tussen de schouderbladen, tintelingen, gevoelsstoornissen en/of een tijdelijk krachtverlies in een of beide armen tot in de vingers.
Het is goed om te weten dat tussen de ernst van de verwonding en de erbij behorende klachten geen evenredigheid hoeft te bestaan: een schijnbaar gering trauma kan soms een zeer heftig en langdurig klachtenpatroon oproepen.
Andere veel voorkomende klachten:
- evenwichtsstoornissen;
- oorsuizen;
- overgevoeligheid voor licht en geluid;
- gedragsveranderingen/prikkelbaarheid;
- slaapstoornissen;
- neerslachtigheid/depressiviteit;
- (chronische) vermoeidheid/energieverlies;
- slikklachten;
- visusproblemen (vaag zien, dubbel zien);
- cognitieve beperkingen, zoals vergeetachtigheid en concentratieproblemen
- verminderde geslachtsdrift;
- ontregelde menstruatie;
- bewegingsangst;
Medisch niet aantoonbaar?
Mede doordat medisch onderzoek vaak geen of weinig afwijkingen aan het licht brengt en uiterlijk aan whiplash-patienten niets is te zien, kunnen zij zich onzeker en onbegrepen voelen. Hierdoor ontstaan niet zelden conflicten en isolement waardoor klachten verder toenemen.
Whiplash en schadevergoeding
Het claimen van de schadevergoeding bij whiplash leidt in de praktijk regelmatig tot langlopende processen. De klachten bij whiplash lijken in het begin duidelijk van ernst en terug te voeren op het ongeval, toch blijkt dit in de loop van de procedure vaak een struikelblok met als argument dat de whiplash klachten niet medisch objectiveerbaar zijn of voortkomen uit het ongeluk. Met medische objectiveerbaar wordt bedoeld dat een medische aantoonbare oorzaak wordt gevonden voor de klachten: bijvoorbeeld een botbreuk, wond, verschuiving. Bij een whiplash is dat niet altijd mogelijk.
Het verhalen van een schadevergoeding bij whiplash vereist specialistische kennis en ervaring. Omdat de whiplash klachten niet altijd even goed medisch objectief zijn aan te tonen, levert dit soms lange procedures op. De meest gehoorde argumenten door verzekeraars zijn:
- het ongeval kan niet gelden als oorzaak voor de lange duur of ernst van de whiplash klachten;
- de veronderstelde beperkingen komen niet overeen met de klachten;
- de klachten met kenmerken van whiplash zijn slechts voor een beperkte periode aan het ongeval toe te schrijven;
- er waren al klachten voor het ongeval, oorzaak van de whiplash klachten;
- ook zonder ongeval waren deze whiplash klachten ontstaan;
- het schort aan de aantoonbaarheid van de klachten.
Juridisch betekent dit dat het causale of oorzakelijke verband ontkend wordt. Met regelmaat vallen dan de begrippen predispositie en pre-existentie. Beide zijn complicerende factoren en leiden vaak tot discussies over de whiplash klachten en smartengeld.
Whiplash en smartengeld?
Als u een whiplash hebt opgelopen door een ongeluk waar een ander aansprakelijk voor is, heeft u recht op smartengeld. De hoogte van het smartengeld bij whiplash is afhankelijk van verschillende factoren. Hoofdzakelijk spelen de ernst van de klachten en beperkingen en het opgebouwde medisch dossier, arbeidsongeschiktheid, verlies hobby’s en ook leeftijd.
Causaal (oorzakelijk) verband
Wanneer er een discussie ontstaat over het causaal of oorzakelijk verband betekent dit dat door de aansprakelijke partij wordt ontkend dat de klachten/beperkingen vanaf een bepaald moment of in zijn geheel zijn veroorzaakt door het overkomen ongeval. De aansprakelijke partij zal zich op het standpunt stellen dat alleen de nieuw veroorzaakte schade voor vergoeding in aanmerking komt. Klachten, beperkingen, schade of arbeidsongeschiktheid die ook zonder ongeval bestond of mogelijk zou ontstaan naar verloop van tijd, komen niet voor rekening van de aansprakelijke partij. Verder dient de eiser (gedupeerde) aan te tonen welke klachten zijn ontstaan door het ongeval als ook de verergering daarvan. Een lastige bewijsvoering.
Deskundige bijstand van een letselschade expert
Het is altijd verstandig om direct vanaf het begin de hulp in te roepen van een letselschade specialist die alleen voor u aan de slag gaat en u helpt bij het verhalen van de schade.